In de herfst van 2023 vond het sprookjesachtige kasteeldomein De Borght een nieuwe eigenaar. Daarmee kwam een einde aan een lange periode van leegstand en verval van het kasteel. De samenwerking die vanavond op de gemeenteraad zal goedgekeurd worden, markeert ook het begin van een nieuwe toekomst voor het kasteelpark voor alle Mechelaars. In nauwe samenwerking met de stad maakt de nieuwe eigenaar een zeer groot deel van het park publiek. Een nieuwe toegankelijke groene long voor de wijk Nekkerspoel en onze parkenstad.
Schepen van natuur- en groenontwikkeling Patrick Princen: “Elke Mechelaar verdient op wandelafstand prachtige natuur om tot rust te komen. Het kasteeldomein De Borght kan niet strategischer liggen. Het is voor de wijk Nekkerspoel en het centrum van onze stad een groene long, maar tot nu een verborgen en niet toegankelijke parel die veel Mechelaars tot de verbeelding spreekt. Dat we samen met de nieuwe eigenaar nu heel concrete stappen zetten om een groot deel van het park publiek toegankelijk te maken, is absoluut historisch en uniek qua publiek-private samenwerking. We zijn als stad dankbaar voor deze kans om zo natuur dichtbij terug te geven aan de Mechelaar. Maar er is meer. In samenwerking met organisaties Citamine en Pomko en onder de deskundige begeleiding van de landschapsarchitecten Ossart & Maurières dromen we van een voedselbos en willen we de historische fruitboomgaard en moestuinzone van dit park in ere herstellen en toegankelijk maken voor iedereen. Park De Borght wordt een hotspot van natuur, maar zeker ook cultuur met veel aandacht voor creativiteit, een experiment inzake de klimaatproblematiek en herstel biodiversiteit in de brede zin”.
Door de jarenlange leegstand is er zowel aan het kasteel, maar ook in het park flink wat werk. De renovatiewerken aan het kasteel en de onderhoudswerken in het park zullen dan ook nog een tijdje in beslag nemen. Het totale domein is bijna 4,5 hectaren groot, waarvan 3,4 hectaren publiek park (ter vergelijking: de Kruidtuin is ongeveer 3 hectaren groot). Er zal nu eerst volop in het herstel en het onderhoud van het domein geïnvesteerd worden.
Gert Buelens: “Met Green Africa creëren we nature based carbon credits, gebaseerd op grootschalige bescherming van tropisch regenwoud in Centraal en West Afrika, in samenwerking met Afrikaanse partners en steeds ook ten voordele van de lokale gemeenschappen. Wat we in Afrika doen, willen we op microschaal ook tonen in Mechelen. De Borght Garden zal een groene ambassade worden, waar we net als één van de illustere vroegere eigenaars van De Borght, Filips de Goede, deed, een hofhouding willen samenbrengen. De nieuwe (groene) hofhouding zal bestaan uit investeerders, (Afrikaanse) overheden, bedrijven die hun CO2 uitstoot willen verlagen en compenseren, wetenschappers, landschapsarchitecten, botanici, filosofen, kunstenaars, (stads)landbouwers en koks, …. en zal samenwerken rond biodiversiteit, duurzame en intelligente landbouw en de impact van gezonde natuur en bossen op het klimaat.”
“Niet enkel het kasteel maar ook het bestaande park heeft een zeer rijke geschiedenis. Op basis van een historisch landschappelijk onderzoek en een botanische inventaris (met de assistentie van de plantentuin van Meise en het arboretum van Wespelaar) hebben we een uniek arboretum in kaart gebracht en restanten van een historische moestuin en boomgaard. Een gedroomde historische basis om een hedendaags “climate en biodiversity park” (één van de eerste in de wereld) op te enten. Een park waar we de, – soms nog abstracte- , concepten biodiversiteit en de impact van gezonde natuur op het klimaat, inzichtelijk willen maken, voor schoolkinderen tot en met voor onze meest gesofisticeerde investeerders”, gaat Gert Buelens verder.
“Samenwerken behoort tot het DNA van Green Africa. Het uitgangspunt was dan ook hoe de nieuwe invulling van het kasteeldomein ook een win kon zijn voor de plaatselijke community. Als Mechelaar heb ik al veel (buitenlandse) relaties fier verteld over hoe Mechelen en haar bestuurders de zaken vaak anders, innovatiever en efficienter aanpakt. De groene PPS voor De Borght Garden is, zoals Schepen Princen terecht stelt, uniek en hopelijk een inspiratie en voorbeeld voor anderen om te volgen. Ik ben heel blij dat we dit project in goede en nauwe samenwerking met de stad kunnen realiseren”, aldus Gert Buelens
Samenwerkingsovereenkomst
De wederzijdse engagementen worden nu vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst tussen stad Mechelen en de nieuwe eigenaar van Kasteeldomein De Borght. Ruim 88% van het domein komt daarmee onder het beheer van Stad Mechelen. Stad Mechelen zal de komende maanden starten met het herstel en onderhoud van het park in samenwerking met de landschapsarchitecten en Gert Buelens. Dit in functie van het herstel van de biodiversiteit, de diverse parkzones en de veiligheid en het beheer ervan. De nodige omheiningen zullen geplaatst worden om vandalisme in het park tegen te gaan.
Schepen Patrick Princen: “Ongewenste indringers hebben de laatste maanden vernielingen aangebracht. We plaatsen daarom de nodige omheining en zullen nieuwe indringers streng aanpakken. Op vraag van Onroerend Erfgoed zorgen we daarnaast voor enkele sneller investeringen in onder meer de middeleeuwse ommuring, de walgracht en het parkbrugje. De stad maakt daarvoor een investeringssubsidie vrij van 175.000 euro. Ook de historische poorten aan de Lakenmakerstraat zullen worden hersteld.” Zolang de werken bezig zijn, zal het park nog niet volledig toegankelijk zijn, maar enkel onder begeleiding of met voldoende toezicht te bezoeken zijn. De stad zal in functie daarvan nog de nodige ondersteuning en initiatieven nemen.Zodra alle werken zijn afgerond aan het park en gebouwen zal het park volledig toegankelijk zijn net zoals alle andere publieke parken en dit van zonsopgang tot zonsondergang. “Uiterlijk 1 januari 2027, maar hopelijk sneller, openen dan definitief de poorten”, aldus nog schepen Patrick Princen.