Vandaag om klokslag 15 uur sprongen een honderdtal Mechelaars aan de zwemzone van het Keerdok in het water van de Binnendijle. Ze doen mee aan de ‘Big Jump’, een internationale actie van GoodPlanet Belgium die ijvert voor meer proper water. Samen met duizenden burgers in de rest van België én over heel Europa, vragen ze meer aandacht voor de waterkwaliteit van lokale waterlopen zoals de Dijle. GoodPlanet Belgium organiseerde deze internationale actie dit jaar in Mechelen in samenwerking met Natuurpunt Mechels Rivierengebied en de stad Mechelen.
“Onze natuurlijke waterlopen zijn de levensaderen voor Mechelen, niet alleen voor plant en dier, maar ook voor de bewoners van onze stad. Over heel Europa zien we dat steden de waterkwaliteit van hun lokale rivieren voorop zetten, zo zet bijvoorbeeld Parijs grote stappen om de Seine terug toegankelijk te maken, of kunnen inwoners van Basel op verschillende plekken in de Rijn gaan zwemmen. Het water ontspant, verkoelt en geeft een prachtig stadszicht. In Mechelen hebben we daarom het Masterplan Binnendijle ontwikkeld, een ambitieus plan met acht pijlers die de ambitie heeft om de rivier van sluis tot sluis te herwaarderen tot een moderne en toegankelijke stedelijke ruimte. We versterken niet alleen de oevers voor de lokale biodiversiteit, maar geven ook ruimte aan de Mechelaar om te zwemmen, te kajakken, of te suppen”, zegt burgemeester Bart Somers.
“Proper water in en rond onze stad is essentieel voor een bloeiende lokale biodiversiteit en verkoelt een stad tijdens de hete zomermaanden. Daarnaast is het water een broodnodige buffer bij hevige regenval. In 2018 openden we aan de Zandpoortvest al de Dijleterrassen, we namen de verharde zone weg en brachten de Dijle terug aan de oppervlakte. We maakten zo plaats voor mens en dier om te genieten aan de boorden van de oevers. Er kwam een groene oase als opstapplek voor heel wat waterminnende dieren , kajakkers, of suppers. Met het masterplan Binnendijle realiseren we deze droom over geheel de Dijle doorheen het centrum van onze stad. Aan het Keerdok realiseren we een permanente zwemzone in open kwaliteitsvol water. De straten ’t Veer, Dobbelhuizen, Tichelrij en Dijle worden zo aangelegd dat er integraal toegankelijke ontmoetingsplekken ontstaan dicht bij het wate. Dit alles met respect en versterking voor de lokale biodiversiteit. Wist je trouwens dat er de afgelopen weken met Bioblitz maar liefst 662 soorten werden waargenomen in en langs de Binnedijle? Jong en oud deden 2252 waarnemingen en laten zo heel duidelijk zien dat de Binnendijle meer dan ooit leeft.”, zegt schepen voor natuur – en groenontwikkeling Patrick Princen
Big Jump
Metingen in 2023 wezen uit dat slechts 1 van de 195 Vlaamse waterlopen in goede ecologische staat is. De uitdagingen op het gebied van waterkwaliteit in Vlaanderen blijven dus bestaan. GoodPlanet Belgium organiseert daarom jaarlijks op de tweede zondag van juli de Big Jump, om aandacht te vragen voor dit probleem. Met de Dijle als slagader is de natuur intrinsiek met het water verbonden. In de natuur zelf wordt er al hard gewerkt aan de link tussen waterkwaliteit, kwantiteit en natuur binnen het Europese Wetlands4Cities-project (in samenwerking met de Vlaamse Milieumaatschappij), maar zonder een goede waterkwaliteit blijft daar de uitdaging torenhoog. Stad Mechelen, in samenwerking met Natuurpunt, schaart zich daarom achter de vraag, en zet zich in voor het oplossen van het waterkwaliteitsprobleem, met klimaatrobuuste maatregelen.
De actie werd daarom ook aan het Keerdok georganiseerd, een plek die een integraal deel uitmaakt van het masterplan Binnendijle dat de stad dit voorjaar opstart. Een honderdtal dappere zwemmers kwamen samen om een krachtig signaal uit te sturen naar het beleid om het bewustzijn rond dit belangrijke onderwerp nog te vergroten.
Masterplan Binnendijle
Met het masterplan Binnendijle wil de stad onder andere een permanente zwemzone inrichten aan het Keerdok, zodat je het hele jaar door aangenaam kan zwemmen en vertoeven aan het open water. Daarnaast moet het masterplan ook de biodiversiteit van de Binnendijle versterken. Voor beide ambities is een goede waterkwaliteit echter onontbeerlijk. Hoe de stad dit concreet wil aanpakken wordt integraal uitgewerkt in samenwerking met de Mechelaars, via een participatief traject. Dankzij het burgerpanel dat de voorbije maanden werd georganiseerd kreeg de stad twaalf grote aanbevelingen overhandigd. Deze aanbevelingen spelen mee mee in de verdere uitwerking van de 8 concrete werven, alsook de participatiemomenten die de stad in lijn daarvan met buurtbewoners zullen organiseren.
De waterkwaliteit van de Binnendijle is al goed genoeg om veilig te zwemmen in de zwemzone. Om dit te monitoren meten sinds dit voorjaar verschillende sensoren continu de waterkwaliteit op veir verschillende meetpunten. Dit doet de Vlaamse milieumaatschappij die ook partner is in het masterplan. Daarnaast kijken zij via regelmatige stalen ook welke kleine waterdieren en planten er leven in het water.
“Het masterplan Binnendijle is een allesomvattend project, waar ik graag één voorbeeld uitlicht ter illustratie. Aan de jongerensite Transit M maken we een nieuwe recreatie en chillzone dicht bij de bovensluis. Hier komt een in – en opstap kade om te genieten van het water, met ernaast een heus nieuw park waar ook de muurhagedis thuis is. iedereen zal volop kunnen klimmen en genieten vande mooie natuur. Deze zone is een belangrijke groene stapsteen tussen het centrum van onze stad en het natuurpark Rivierenland waar wij te gast zijn. Over de gehele lijn van het plan verbeteren we de waterkwaliteit, dit dankzij nieuwe riolering en de renovatie van de kademuren, zo floreert niet enkel de mens, maar ook de lokale flora en fauna”, zegt schepen voor natuur – en groenontwikkeling Patrick Princen.
Biodiversiteit
De afgelopen 4 weken organiseerde de stad zelf rond de Binnendijle ook een Bioblitz waarbij zoveel mogelijk plant- en dierstoorten geregistreerd werden. Op deze manier werd de biodiversiteit van de Binnendijle een eerste keer in kaart gebracht. Tijdens verschillende activiteiten met experten van Natuurpunt en de Vlaamse milieumaatschappij, ontdekten stadspersoneel, burgers en kinderen maar liefst 662 soorten j.en deden ze 2252 waarnemingen. Met 339 soorten zijn de planten het sterkst vertegenwoordigd. Maar er werden bijvoorbeeld ook 39 nachtvlindersoorten, 32 vogelsoorten, 5 libellensoorten en 38 keversoorten teruggevonden. Op basis van dit en volgende onderzoeken zullen er gericht acties opgezet worden de biodiversiteit te verbeteren.
“Water speelt een essentiële rol als het gaat over onze gezondheid, ons welzijn, de biodiversiteit … Niemand kan leven zonder water. Proper water is niet alleen belangrijk voor de gezondheid van mens en dier, maar ook voor het behoud van onze planeet. Bij alles wat we doen heeft het een functie, van het verbouwen van voedsel tot het ondersteunen van ecosystemen. Er zijn dus echt 1001 redenen om te springen voor springlevend water.” Aldus Jo Van Cauwenberge, directeur GoodPlanet.