Vanaf vandaag gaat Stad Mechelen van start met een crisisvrijwilligersteam. Mechelen is daarmee de eerste stad die zo’n project uitrolt. Na een basisopleiding zijn de crisisvrijwilligers klaar om de stad te ondersteunen tijdens crisissen of noodsituaties. Die ondersteuning kan variëren van zandzakken vullen tot helpen bij de opvang van geëvacueerden. Het project start met een pilootfase om daarna verder uit te breiden.
De afgelopen jaren werd onze stad geconfronteerd met globale crisissen, die impact hadden op iedereen. Tijdens deze periodes heeft de Mechelaar een ongeziene solidariteit getoond via divers vrijwilligerswerk. “Zo meldde zich in geen tijd een groep van liefst 1000 vrijwilligers voor de vaccinatiecampagne. Onze volgende stap is nu om al dat engagement in te bedden in de vorm van een gestructureerd en gecoacht vrijwilligersteam, dat snel en adequaat inzetbaar is tijdens crisissen en/of noodsituaties. Dit team dient ter ondersteuning en als verlengstuk van het werk van de stad”, zegt burgemeester Bart Somers.
Zo creëerde Stad Mechelen, in samenwerking met de noodplanningscoördinator, een aanpak die ook past binnen het draaiboek van het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk (VSVw), dat gelijktijdig maar onafhankelijk van het Mechelse project werd opgemaakt. Het VSVw hanteert daar de noemer vrijwilligerskorps, geïnspireerd op het vrijwilligerskorps van Lubbeek.
“Wij kiezen voor de term ‘team crisisvrijwilligers’: naast logistieke taken zullen vrijwilligers immers ook sociale en coördinerende opdrachten kunnen uitvoeren,” vertelt Preventieschepen Abdrahman Labsir. “Dat gaat van zandzakken vullen tot huis-aan-huis check, bedeling van hulpgoederen (drinkwater, voeding,…), opvang na evacuatie, het inrichten van lokale info- of bevoorradingspunten in getroffen regio’s, etc. Kortom: een waaier aan taken binnen de tweedelijnshulpverlening. Ons crisisvrijwilligersteam moet dus van alle markten thuis zijn. Op termijn mikken we op een brede poule, verdeeld over verschillende sub-teams, die multi-inzetbaar maar ook divers is: iedereen is welkom.”
“Vrijwilligerswerk vormt een van de vele bruggen die we bouwen tussen mensen, tussen mensen en verenigingen, en tussen mensen en onze stad,” zegt schepen van sociale cohesie Rina Rabau Nkandu. “En Mechelen kan op bijzonder veel bereidwilligheid rekenen, als je ziet dat een op vijf [1]Mechelaars vrijwilligerswerk doet. Dat toonde zich ook tijdens eerdere crisissen, zoals bijvoorbeeld met het vaccinatiecentrum tijdens de coronapandemie. Maar ook buiten de stadsgrenzen is de Mechelaar solidair, zoals bijvoorbeeld tijdens de rampzalige overstroming in Wallonië. Dat we nu ook als stad pionieren met een eerste crisisteam voor vrijwilligers, sluit helemaal aan bij de weg die we afleggen richting onze benoeming als Europese vrijwilligershoofdstad in 2025.”
Zich specialiseren
Gisteren vonden twee infosessies plaats voor de kandidaten van de eerste poule crisisvrijwilligers. Voor deze pilootfase start de stad bewust met een kleinschalig team (max. 20 personen), dat bestaat uit ervaren vrijwilligers die reeds voor de stad werken, aangevuld met interne medewerkers. Het is deze laatste groep die onder meer zal instaan voor de aansturing op het terrein. Na één jaar ondergaat het project een evaluatie en wordt het bij een gunstige beoordeling uitgebreid naar de Mechelse verenigingen en individuele burgers.
Binnenkort starten de basisopleidingen voor de kandidaat-vrijwilligers en coördinatoren, waar bij beide profielen dieper wordt ingegaan op algemene veiligheidsprincipes, de werking van het team (alarmering, activatie, …), radiocommunicatie etc., wordt binnen de vorming van de (adjunct)coördinatoren extra gefocust op de principes en structuren binnen hedendaags crisisbeheer (Hoe werken en organiseren hulpdiensten zich bij een crisis? Welke coördinatieniveaus bestaan zijn er? …). Daarnaast verdiepen ze zich ook in de tools nodig om een team in crisistijden veilig en efficiënt op pad te kunnen sturen.
De crisisvrijwilligers krijgen dan weer een zeer praktisch aanbod waarbij ze ervaring kunnen opdoen met bijvoorbeeld het werken met een zandzakvulmachine, het volgen van een EHBO-opleiding, de werking van een onthaalcentrum of inzicht te verwerven in het omgaan met getroffen burgers tijdens noodsituaties.
Om hen verder vertrouwd te maken met de werking van de diverse hulpdiensten staan er ook tal van bedrijfsbezoeken gepland. Vanaf dan is het crisisvrijwilligersteam volledig operationeel. Zij krijgen een onkostenvergoeding en de nodige PBM’s vanuit de stad.
Tijdens de jaarlijkse rampoefeningen zal het team crisisvrijwilligers op termijn een vaste waarde worden.
Na elke interventie volgt een zogenaamde debriefing waarbij de crisisvrijwilligers hun ervaringen kunnen delen en suggesties kunnen maken om de werking nog te verbeteren. Zo blijft de stad bouwen aan steeds efficiëntere hulpverlening aan de Mechelse inwoners.
Be-Alert
Bij een noodsituatie zal de stad Be-Alert gebruiken om de crisisvrijwilligers te alarmeren. Via specifieke whatsappgroepen, onderverdeeld per takenpakket, krijgen de vrijwilligers onder meer informatie over de aard van noodsituatie, de concrete noden op het terrein en de plaats en tijdstip van afspraak. Via datzelfde kanaal kunnen de vrijwilligers hun beschikbaarheid opgeven en gaan de coördinatoren achter de schermen vervolgens aan de slag met het samenstellen van de ploegen.